Tuyên ngôn “Tiết kiệm hạnh phúc”

Các báo cáo do Hội đồng Liên Chính phủvềBiến đổi Khí hậu (IPCC) của LHQ công bốđã xác nhận trách nhiệm của con người đối với biến đổi khí hậu toàn cầu. Hơn 15.000 nhà khoa học nói rằng biến đổi khí hậu sẽ“sớm trởnên quá muộn đểcứu chữa, bởi vì thời gian đang cạn kiệt”. Liên Hiệp Quốc bác bỏthực tếrằng lượng khí nhà kính đang thải raởmức 52 tỷtấn mỗi năm, trong khi đó, chúng phải được giới hạn ởmức 36 hoặc thậm chí 24 đểnhiệt độtoàn cầu tăng xuống dưới 2°C. Hội nghịvềbiến đổi khí hậu của LHQ năm 2017, COP 23 đã thất bại. Các cam kết thực hiện hai năm trước đó tại COP 21 sẽdẫn đến nhiệt độTrái Đất tăng từ3 – 3,5°C. Nhưnghãy lạc quan lên, vẫn còn thời gian: “Chúng ta có 3 năm hành động”, Jean Jouzel và Pierre Larrouturou cảnh báo.

Ngoài biến đổi khí hậu do khí nhà kính, các mối đe dọa khác cũng đang tích lũy: sựsuy giảm đa dạng sinh học; khan hiếm nguồn tài nguyên không tái tạo; ô nhiễm không khí, đất đai và biển; sựbất bình đẳng ngày càng tăng do phân bốcủa cải vàảnh hưởng của hội nhập toàn cầu … Việc kiểm soát năng lượng đơn thuần sẽkhông đủ.

Các chính phủcó quan tâmtới biến đổi khí hậu không? Chính phủcác nước phát triển tuyên bốrằng họsẽkhông trì hoãn nữa. Tuy vậy, mục tiêu giảm tỷtrọng điện hạt nhân trong ngành điện đã bịhoãn vô thời hạn, huỷbỏviệc gia tăng năng lượng tái tạo trong nhiều năm. Kểtừcuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, mục tiêu môi trường không còn là ưu tiên thiết yếu nữa. Chính phủsửa đổi các cam kết, công bốngân sách không đủvà bỏquan việc xây dựng hiệu quảnăng lượng.

Chúng ta có bịmắc kẹt mãi mãi trong điểm mù phát triển không? Làm thếnào đểtăng sản lượng hàng hóa mà không làm cạn kiệt tài nguyên và hạn chếgia tăng khủng hoảng năng lượng toàn cầu? Làm thếnào đểtăng trưởng tài chính mà không làm tăng sựbất bình đẳng và tác động tới thiên nhiên? Làm thếnào mà sựcạnh tranh ích kỷđược ưa chuộng trong khi sựđoàn kết và hào phóng biến mất? Phương thức phát triển của thời đại này đang làm tê liệt quá trình chuyển đổi sinh thái và xã hội.

Nhưng thếgiới đang thay đổi. Nông nghiệp được quan tâm, các mạng lưới phân phối địa phương phát triển. Một nền kinh tếhợp tác xã hội, xã hội và đoàn kết đang được thiết lập. Việc sửdụng chung được ưu tiên hơn sởhữu cá nhân. Một thếgiới mới đang được sinh ra.

Các chuyên giaxây dựng và quy hoạch có trách nhiệm của mình. Lĩnh vực xây dựng thải ra ít nhất 40% khí nhà kính, và nhiều hơn nữa khi xây dựng mới thay vì cải tạo.

Ngành xây dựng đang thay đổi. Cơ quan Quản lý Năng lượng và Môi trường Pháp (ADEME) đã đưa ra 165 dựán sản xuất năng lượng tái tạo. Ởcấp độnhỏhơn, chúng tôi xây dựng các ngôi nhà thân thiện với môi trường và dễchịu đểsinh sống, không có thông gió cơ học, điều hoà hoặc thậm chí là hệthống sưởi. Các công trình có hệthống thông giótựnhiên, làm mát thụđộng, phục hồi nhiệt tựdo và quán tính nhiệt, thiết kếsinh thái và tiêu thụnăng lượng được giảm đến mức tối thiểu, đồng thời vẫn đảm bảo sựthoải mái. Chúng ta cần nhân rộng những mô hình này.

Cấu trúc gỗtrongmột thời gian dài sửdụng ởcông trình nhà đơn lẻ, hiện đang được dùng cho các cơ sởcông cộng lớn và nhà tập thểcao hơn 20 tầng. Các chất cách điện có nguồn gốc từsinh học hiện chiếm gần 10% thịtrường vật liệu xây dựng và tăng thêm 10% mỗi năm.

Tiết kiệm trong năng lượng, nguyên liệu, bảo trì và bảo dưỡng đòi hỏi các phương pháp công nghệthấp, như sửdụng các kỹthuật liên quan, phù hợp, không gây ô nhiễm hoặc lãng phí cùng với các thiết bịdễsửa chữa, tái chếvà tái sửdụng. Trong việc thực hiện như trong thiết kế, tiết kiệm đòi hỏi sựđổi mới, sáng tạo và trí tuệtập thể.

Cho dù nằm trong khu vực thành thịhay nông thôn, công trình tiết kiệm đều sửdụng đất đai và tài nguyên địa phương một cách cẩn thận. Nó tôn trọng không khí, đất, nước, đa dạng sinh học… Bằng cách lựa chọn chương trình thiết kếvà xây dựng, công trình tiết kiệm khuyến khích việc giảm dấu chân sinh thái mà vẫn đảm bảo sựhấp dẫn vềcông năng và tiện nghi.

Chuyển đổi sinh thái và chống lại biến đổi khí hậu là sửdụng thận trọng các nguồn tài nguyên không tái tạo và bảo tồn đa dạng sinh học và văn hóa đểtạo ra một hành tinh tốt hơn đểsinh sống. Tòa nhà tiết kiệm và tài nguyên tiết kiệm – đô thịvà nông thôn – là những câu trảlời chúng tôi chọn. Chúng tôi chia sẻchúng trong các bài học của mình. Chúng tôi thực hiện chúng đểthành lập một xã hội hạnh phúc và sinh thái.

Alain Bornarel
Dominique Gauzin-Müller
Philippe Madec